‘E’ere teie ‘i te tītaura’a mana’o mātāmua ‘a te ‘īriti ture. ‘I te tau pororaa poritita, ‘i te matahiti ‘i mā’iri a’e nei, ‘ua tere na ‘o Tematai Le Gayic ‘e fārerei ‘i te huira’atira nō te ha’amāramarama ‘iana, ‘i te faufa’a ‘o te fenua. Nō te piti ‘o tāna fārereira’a : te ti’ara’a ta’ata mā’ohi tāna ‘i tātatara atu.
« Matahiti ‘i mā’iri a’e nei, ‘ua rave au ‘i teie fa’anahora’a nā roto ‘i te ha’afaufa’ara’a tō tātou nei fenua. Nō te aha teie fenua mea faufa’a ? Teie matahiti, tei ni’a ‘i te parau nō te ti’ara’a ta’ata mā’ohi. Nō te aha ? ‘Ia ‘ite mai, tei roto tātou ‘i te parau ‘o te fa’ati’amāra’a tō tātou nei fenua, nā roto ‘i te fa’aho’ira’a te tura ‘i roto ‘i tō tātou nei nūna’a. Te ti’ara’a ta’ata ‘o te hō’ē nūna’a, ‘e moiha’a tera nō te fa’aho’i te tura. Te parau nō te ‘itera’a ‘i te hō’ē nūna’a, te ‘itera’a ‘i tōna mau reo, te ‘itera’a ‘i tōna hīro’a tumu, te ‘itera’a ‘i te mau maita’i ato’a ‘e vai ra ‘i roto ‘i tōna fenua. ‘I roto ‘i te parau nō te ti’ara’a ta’ata mā’ohi, te vai ra ato’a, te parau nō te pārurura’a ‘i te fenua, te pārurura’a ‘i te ‘ohipa, nō te mā’ohi nā mua roa, nō te mea, no rātou teie fenua. Te vai ato’a ra te parau nō te mā’itira’a (…) te mau mā’ohi ana’e te nehenehe ‘e mā’iti ‘i roto ‘i tō tātou nei fenua, nō te ‘ānanahira’a ‘o tō tātou nei fenua. ‘Aita vau ‘e parau ra e, ‘aita te tahi atu mau taea’e, tuahine nā te ara ‘e nehenehe ‘e pārahi ‘i roto ‘i tō tātou nei fenua. Tera rā, te mā’ohi ana’e te nehenehe ‘e mā’iti ‘i roto ‘i te orara’a poritita ‘o tō tātou nei fenua. No te aha ? No te mea, ‘o tātou teie ‘e pārahi tūtonu ‘i roto ‘i tō tātou nei fenua ‘e tā tātou mau huā’ai tamari’i. Terā te faufaa ‘o te ti’ara’a ta’ata mā’ohi », te tātarara’a ‘a te ti’a ‘iriti ture Le Gayic.
Tei pāpū, ‘e tītaura’a mana’o noa teie ‘o te nuna’a ia au ‘i tāna ‘ōpuara’a ture, ‘ia tu’uhia te parau ‘o te ti’ara’a ta’ata mā’ohi ‘i roto ‘i te papa ture nui. Te fa’a’otira’a hōpe’a, tei te peretiteni nō te Hau Repupirita Farāni ia.
« Te tahi fa’anahora’a tā’u ‘i rave, te fa’aineinera’a ‘ia hō’ē ‘ōpuara’a tauturu (proposition de résolution) ‘i roto ‘i te ‘āpo’ora’a rahi ‘o tō tātou nei fenua, nā roto ‘i te paturura’a teie ‘ōpuara’a ture tā’u ‘i te fenua farāni. ‘E nehenehe ia ‘e parau, te mau ti’a poritita ‘o to tātou nei fenua, te hia’ai nei ‘e pāturu ‘i teie mana’o tō te ‘īriti ture Tematai Le Gayic. Te vai ato’a ra te tahi fa’anahora’a nā roto ‘i tō tātou nei nūna’a, nā roto ‘i te tu’urimara’a ‘i te tahi ‘api parau, pi’ihia « pétition » tā’u ‘i rave ‘i teie pō, te pō mātāmua ‘e fa’ahaere ‘i roto ‘i to tātou nei nūna’a. ‘Ua rau ‘e ‘ua rahi to tātou nei nūna’a ‘i te tu’urima ‘i teie nei ‘api parau. Nehenehe ‘e parau, te ‘āpe’e ato’a ra tō tātou nei nūna’a ‘i teie nei ‘ōpuara’a ture… », te reo ‘o Tematai Le Gayic.
« Tera ato’a hō’ē ‘o te mau rāve’a nō te pārurura’a tā tātou mau faufa’a, tā tātou mau peu tumu ‘e tō tātou nei hīro’a. ‘Ia nehenehe ‘ia ‘itehia ‘e, ‘o vai ra tātou » te māna’o turu ‘o te hō’ē ‘o te mau manihini.
E riro rā e, ‘ua ‘ohipa mai na ‘o Lana Tetuanui nō te pupu tāpura huira’atira ‘i ni’a ‘i teie tumu parau, ‘ua tītauhia tōna mau mana’o ‘aita ra ‘i pāhono mai ‘i te mahana piti ra. ‘I tō rātou pae, ua tū’ati ato’a te mana’o ‘o Nicole Sanquer ‘i te fa’anahora’a ‘a teie ‘īriti ture, ‘ei rāve’a ‘ia hi’o mai te hau metua ‘ia Porīnetia mai te hō’ē fenua ‘e ti’ara’a ta’ata tōna.
« ‘Ia tāhō’ē te mau ti’a mā’itihia nō te ha’amau hō’ē tōmite ‘ohipa ‘i ni’a ‘i teie tumu parau ‘e ti’a ai. ‘Eiaha te reira pupu poritita ‘ia haere noa ‘i mua ‘i te hau metua ‘e tāna noa hi’ōra’a ‘o te ti’ara’a ta’ata mā’ohi, faufa’a ‘ore ia teie ‘ōpuara’a ture », ‘i te mana’o ‘o te mero ‘apo’o ra’a rahi, Nicole Sanquer.
Nō teie taime, hau ‘i te hānere ta’ata tei tu’urima teie parau anira’a ‘a te ‘īriti ture Tematai Le Gayic. ‘Inapō nei ‘i Arue ‘o Tematai nō te ha’amāramarama ā te ta’ata ‘i ni’a ‘i te parau ‘o te ti’ara’a ta’ata mā’ohi, hou ‘oia ‘a ti’a roa atu ai ‘i te fenua nō Ra’iroa ‘i teie mahana piti ‘i muri nei.
