TNTV : ‘E’ere teie ‘i te parau ‘āpī, pinepine ‘i te fa’aro’o-hia te hāmani ‘inora’a i ni’a ‘i te mau tamari’i roto roa ‘i tō rātou iho ‘utuāfare. Tei hea te vaira’a ‘o teie parau teie mahana?
Naui Tepa, mero ‘ihi ture nō te tā’atira’a Te Rama Ora – Apaj : ‘E ‘oia mau, ‘ua ‘ite pauroa tātou, ‘aita ra te mau nūmera ‘i purara roa tura. Nō mātou te fa’ari’i nei te feiā ato’a, hau atu te fāito matahiti, ‘i te tā’atira’a nei nō te ārata’ira’a ia rātou i roto ‘i te hō’ē tupura’a i mua ‘i te ture. ‘E au ‘i te mau nūmera ‘i noa’a mai ‘ia mātou, ‘ua tāta’ipiti ‘ia fa’atue’a-hia i te matahiti 19 ra ‘e te matahiti ‘i ma’iri. Te aura’a, te piri nei tātou ‘i te tauatini tamari’i i raro a’e i te fāito matahiti 18 tā mātou ‘i fa’ari’i i te matahiti ‘i ma’iri. Tera ra, ‘e āra i mua ‘i te ravera’a ‘o te mau nūmera, ‘i te mea te tātarara’a ‘e nehenehe ‘e hōro’a i ni’a iho, nō te mea, te ti’aturi nei mātou, ‘e’ere a’e paha ‘i te hō’ē ta’umara’a ‘i te hō’ē hahi ‘ēra’a iō tātou nei ‘e te ta’umara’a ‘i te huru rave ‘inora’a. Te matara ri’i ra paha te parau, no te mea, ‘ua ‘ōhie ato’a te mau huru horora’a. ‘Ua horo’a-hia te tahi mau rāve’a ‘i roto ‘i te mau pū ato’a te rave nei te ‘ohipa i ni’a ‘i tera tumu parau. Nō reira a’e paha, te haere ri’i mai ra te ta’ata ‘e parau e, ua rave ‘ino-hia vau ua māfera-hia vau. E ‘ene a’e paha ‘i te hō’ē pa’umara’a.
TNTV : Nā mua a’e ra, mea tāpo’ipo’i-hia teie mau parau, ‘aite ta’ata ‘e haere nei ‘i mua no te haere ‘e fa’a’ite ‘i te mūto’i farāni te reira mau mea….
Naui Tepa : ‘E, ‘aita ato’a paha tātou ‘i matau maita’i ‘i te parauparau ‘aore ra ‘aita te reo ‘e matara maitai. Parauparau iho nei mātou ‘i teie mahana ‘i te parau nō te reo, nahea ‘e huri ana’e te hō’ē rave ‘inora’a nā roto ‘i te reo farāni nā roto te reo tahiti, ‘aita ‘e tueara’a ‘e vai ra, ‘aita ato’a ‘e nehenehe ‘e huri ‘i te mau ta’o ato’a. Nō reira a’e paha, mea huru fifi ri’i. Tera ra, ho’i mai vau ‘i ni’a i te hō’ē tuatāpapara’a ‘i ravehia ‘e te tahi ‘aivāna’a Lucile Hervouet, te nā’o ra tera ‘aivāna’a, e ‘ene tātou ‘i te nūna’a māfera ‘i roto ‘i te ‘utuāfare. Parau pāpū teie. Nō ni’a iho paha ‘i te huru tupura’a ‘o te mau motu. Nō te mea ia iti ana’e te hō’ē tōtaiete, ‘ia vai ana’e ‘i ni’a i te hō’e motu iti roa a’e, ia iti ana’e te ‘utuāfare, ‘aita te huru māferara’a ‘e nehenehe ‘e pū mai, ‘e nehenehe ‘e mātara mai, nō te mea te hina’aro ra te ta’ata…ia hau noa tō rātou orara’a.
TNTV: ‘I te roara’a nō teie hepetoma, tārena-hia te tahi rurura’a, ‘eaha te mau tuatāpapara’a. I teie mahana, ‘ua ha’amata-hia teie mahana ‘eaha te mea ‘i matara mai teie mahana ?
Naui Tepa : ‘E toru mahana, teie monire tae atu i teie mahana toru, te vai ra te tahi mau ‘aitauira’a mana’o, mau tuatāpapara’a, mau ‘aitauira’a parau ato’a ‘i roto i te mau ta’ata ato’a tā mātou ‘i tītau. ‘E te mahana maha tae atu ‘a mahana pae, tau ha’apa’arira’a teie nō te mea pinepine tātou ‘i tātou mau rave ‘ohipa ‘i te fenua farāni nō te mea ‘aita ‘e ha’apa’arira’a i’ōnei. No reira mātou ‘i mana’o ‘e fa’ahaere mai teie na ‘aivāna’a ‘e hitu i’ōnei iō tātou nei. ‘Eiaha no te parau e, mea na ria tātou ia rave. Teie ra te huru ravera’a i te fenua farāni ‘e teie te huru ravera’a i ‘Europa.
TNTV : No te mea, mea ‘aita ato’a paha ‘e tuea te mau fifi ‘e tupu ra i te fenua farāni ‘e iō tātou ?
Naui Tepa : ‘E…te mau rāve’a ‘e ti’a ia fa’a’ohipa iau te huru tupura’a ‘i te hō’ē tōtaiete, tera tā mātou fā. No reira te ārata’i nei rātou te huru parau ato’a tuatāpapa-hia nei ‘i roto ‘i na mahana mātāmua ‘e toru. I reira ratou ‘e ha’atuea ai tā ratou huru parauparaura’a tā ratou huru ha’apa’arira’a tae atu i te mahana maha ‘e te mahana pae.
