Te ma’i Mpox : e parare ānei i te ao nei ?

Publié le

E parare anei te ma'i Mpox e 'ati a'e i te ao nei ? E tīa'i ā. Nō teie nei taime, 'aita e tāpa'o nō te ha'apāpū i te reira, i te hi'ora'a a te mau 'aivana'a. Te mea pāpū, hō'ē tuha'a o te fenua 'Āfirita tei pēpē maita'i i teie ma'i.

Piahia i te 17/08/2024 à 16:54 - Fa’arava’ihia i te 17/08/2024 à 16:54

E parare anei te ma'i Mpox e 'ati a'e i te ao nei ? E tīa'i ā. Nō teie nei taime, 'aita e tāpa'o nō te ha'apāpū i te reira, i te hi'ora'a a te mau 'aivana'a. Te mea pāpū, hō'ē tuha'a o te fenua 'Āfirita tei pēpē maita'i i teie ma'i.

‘E aha te MPOX ?

Mātauhia teie ma’i i te pi’ihia te ma’i mōpere, ‘inaha, e ma’i teie fa’atupuhia e te tirotiro piri i te ma’i mōpere. Terā ra, ‘ua fa’aoti te mau pū nō te ea e fa’a’ore i teie pi’ira’a ia ‘ore te mau mana’o nūna’a ‘ē, ‘ia tupu mai.

Te mau tāpa’o o te ma’i mpox, te tūtu’a tei ha’apē, te fiva pūai ‘e te mauiui ‘i roto i te mau uaua. Ma’i teie tei ‘ite-matāmua-hia ‘i te fenua Congo i te matahiti 1970 ra. I terā ra tau, ‘ua roa’a i te mau taote i te tāpe’a i teie ma’i i roto hō’ē ‘ahuru a’e ti’ahapa fenua nō ‘Āfirita. Terā ra i te matahiti 2022, ‘ua ‘itehia tōna pararera’a i te ao ato’a nei, roto roa i te mau fenua rahi i reira ‘aita ā teie ma’i i ‘itehia nā mua a’e.

‘Evaha tōna fifi ?

Mea fifi roa nō te ha’apāpū te fāito pūai tā teie ma’i Mpox e fa’atupu. Nā mua atu i te matahiti 2022, ‘aita e nūmera ‘i ni’a i teie ma’i, tai’ohia 1 ta’ata i ni’a i te hānere haere atu i te 10 ta’ata ‘i ni’a i te hānere, tei fa’aru’e mai nā roto i teie ma’i. Piti faito i te mea e piti huru tirotiro Mpox tei ‘itehia: te vai ra te clade 1 ‘e te clade 2, ‘e’ere rā teie tirotiro hōpe’a i te mea ataata roa.

E tirotiro teie e parare nei ‘i ni’a i te paraneta mai matahiti 2022 mai ā. Varavara te feiā pohepohe, fāitohia 1 ta’ata ‘i ni’a i te hānere, ‘e’ita ‘e ‘ore nā te mau rāve’a arai ‘e te pāruru i te ea o te ta’ata o te mau fenua rarahi, i hōro’a mai teie mau nūmera.

‘E aha te vāhi ‘āpī ?

I teie mahana, te tirotiro clade 1 teie e parare ra i te fenua Congo piri i te hō’ē matahiti i teie nei, ‘e ‘ua tere roa teie ma’i i te tahi atu mau fenua nō ‘Āfirita, ‘i Burundi ‘aore ra ‘i te fenua Kenya anei. Ia au i te fa’aterera’a nō te fenua Congo, ‘i te mahana maha ra, 548 ta’ata tei pohe, mai te ‘ōmuara’a ‘o te matahiti, te ma’i mpox te tumu. ‘Ua nūmerahia 16 000 feiā ma’i. Te clade 1 te tumu ‘o teie mara’ara’a o te feiā ma’i, hau roa atu, hō’ē fa’ahou ā ma’i ‘āpī tei ‘itehia, topahia te i’oa 1b. E riro ra, mea pūai roa atu tōna ‘ino, ‘aita ra e ha’apāpūra’a.

‘Ua ‘itehia teie tirotiro ‘āpī ‘i te fenua Tuete, a tahi nei teie ma’i ‘a ‘itehia ai ‘i rapae ‘i te mau ‘oti’a fenua ‘Āfirita. ‘I te fenua ‘Ātia, hō’ē ma’i Mpox tei ‘itehia nō te taime matāmua ‘i te tuha’a Pātitane, ‘aita ‘i ‘itehia, mea nāhea teie tirotiro i te tomora’a i roto i teie fenua.

« ‘E’ita ‘e ‘ore, i te mea, e ma’i fifi, e ma’i pe’e ho’i teie ‘i ‘Āfirita, nā te tere ‘o te mau ta’ata i terā ‘e terā a’e fenua, i fa’aho’i mai teie ma’i ‘i ‘Europa », te mana’o ia ‘o Brian Ferguson, ‘orometua ha’api’i ‘i te rapa’aura’a hōtenoārai ‘i Cambridge nā te tā’atira’a Science Media Center (SMC) ‘i te fenua Royaume Unis. Tei ha’apāpū ato’a « ‘e mara’a atu ā te feiā ma’i » ‘i roto i te ao nei, ‘inaha, ‘aita hō’ē a’e rāve’a pāruru i ferurihia mai.

‘O vai te nūna’a fifi roa a’e ?

‘I ‘Āfirita, nō teie taime, te mau tamari’i tei pohe rahi nā roto i te ravera’a a teie ma’i pe’e. ‘E’ere ‘i te maere rahi, i te mea, ‘ua ‘itehia te fāito pūai ‘o te tirotiro clade 1 « ‘mea pūai atu te ma’i ‘i roto i te mau tamari’i, te mau vahine hapū ‘e te mau ma’i maoro », mai tei fa’aha’amana’o-fa’ahou-hia e te taote ‘ihi’atirotiro ‘a te SMC, Jonas Albaraz. ‘Āre’a te tirotiro clade 1b, « te ‘itehia ‘i roto i te mau taure’are’a tei ha’amata i te tā’atira’a ».

Mau ta’a’ēra’a teie e fa’atupu nei te ui maere o te mau ‘aivāna’a ‘i ni’a i te huru pararera’a o teie ma’i. I te matahiti 2022 ra, e riro ra e, ‘ua parare teie ma’i nā roto i te tā’otora’a te tane ‘e te vahine, te tane ‘e te māhū te rahira’a o te feiā ma’i. Terā ra, te parare ato’a nei teie tirotiro nā roto ‘i te hā’ae, te huare ‘aore ra te tūtu’a, te tumu ato’a te mau tamari’i i pe’e-‘ōhie-hia ai i teie ma’i.

 ‘E aha te rāve’a i teie mahana?

I teie taime, ‘aita ‘e ha’apāpūra’a ‘i ni’a i te rahira’a ta’ata i ro’ohia i teie ma’i rapae atu i te fenua ‘Āfirita. Mea nā te fenua ‘Āfirita mai te ma’i ‘i ‘itehia ‘i Tuete « ‘aita ra ‘e ha’apāpūra’a e ‘ua pe’e anei teie ta’ata i teie ma’i ‘i te fenua ‘Europa » ia au i te fa’atere rahi nō te fare ha’api’ira’a teitei peretāne François Balloux.

Nō te pū araira’a ‘e hi’opo’ara’a ea nō ‘Europa (ECDC) tei raro roa te faito parare o teie ma’i. Terā ra, ‘ua fa’a’ite teie pū a te hau ‘āmui i teie mahana pae « ‘e riro » te mau fenua nō ‘Europa i te fa’aruru i te mara’ara’a o te feiā ma’i i ro’ohia i te aveave clade 1 ‘e ‘ua ani i « te mau pū araira’a ea » ‘ia fa’aineine ia rātou « nō te hi’opo’a ‘e rapa’au ‘oi’oi i te feiā ma’i ».

I mua i te teimaha o teie ma’i ‘i te fenua ‘Āfirita, ‘ua tu’u te pū araira’a ea a te OMS i tāna fāito arai teitei roa a’e nō te pāruru i te huira’atira i mua i teie ma’i pe’e.

I teie taime, te pātia ārai te pāhonora’a o teie ma’i pe’e, rave rahi mau pātia te nehenehe e ‘aro i te ma’i Mpox, ‘aita ra e rava’i maita’i ra ‘i te fenua ‘Āfirita noa atu e, i te matahiti 2022 ra, ‘ua tupu te tahi ‘ōperera’a i roto i te mau fenua rarahi. « Nehenehe e ‘aro i teie ma’i pe’e, tītauhia ra i te mau fenua ato’a ‘ia tāho’e ‘oi’oi », te hi’ora’a teie ‘a Brian Ferguson.

TNTV

Parau 'āpī hōpe'a

Activer le son Couper le son