‘Ia hi’o hia atu e’ita e mana’ohia e hunara’a ma’i tei terā vāhi. I raro a’e i te a’a tumu rā’au, te ‘aihere ‘e te rau’ere marō, nā te mau ‘ōfa’i e fa’aite e mēnema tō teie ti’ara’a. I ni’a, ‘ua tāpa’ohia te mau matahiti, 1860,1888, 1912, 2 tenetere e faata’a’ē nei ia tātou.
E vāhi mātau-maita’i-hia teie e papa Mate hart. ‘Ia taime ra, te haere atu ra e tāmā.
« Terā mau vāhi e ‘ōfa’i e mēnema terā. ‘Ua tupu te ‘aihere. Tāmā-ana’e-hia e au, mea tāmātini, mea fa’ahinuhinu roa. ‘Ua ani mai te tahi mau ta’ata nā mua a’e, terā hunara’a ma’i tei hea ro ? E fa’a’ite ia vau e mea nā i’ō i te pa’i’uma e haere mai ai. I reira ‘outou e ‘ite ai. Mai te peu te pā’imi ra ‘outou te mēnema o tō ‘outou fēti’i a parau noa mai ‘o vai », i te reo o pāpā Mate.
I teie mahana, ‘aita e pāpū roa te rahira’a o te mau mēnema i’ō. Hō’ē, piti, toru hānere. I te paraura’a a te ta’ata, i fa’a’ohipahia na teie vāhi nō te huna i te mau ta’ata i pohe i te fiva pāniora. 326 tei faaru’e mai i Ra’iātea i te matahiti 1918 ra.
« Te mau ti’a mana, mai te mea te fēruri ato’a rātou mai ia’u, te huru o te ‘ohipa i hunahia ai te mau ma’i i’ō nei, e nehenehe pa’i rātou e toro i te rima. ‘Aita vau e parau ra e ‘aufau mai ia’u, ‘aita », ‘ia fa’aro’ohia atu ‘o pāpā Mate
I teie vāhi te māmā rū’au ‘o pāpā Mate i te hunara’ahia. Te tumu ato’a ‘ona e tāmā ai i’ō nei. Vai noa ai te mana’ona’ora’a i teie mahana, nā vai e mono mai ia na ‘ananahi, ‘ia ‘ore teie vāhi ‘ia mo’e roa atu i te mata o te ta’ata.
