Tai’ohia e 8 tauatini ta’ata i hunahia i Tamahana nei mai te matahiti 1891. I raro atu nei i te fenua ra Tearue Pua pūpūhia e te ari’i Hinoi a Pomare. I ni’a atu, e fenua ho’ohia e te tā’atira’a Si Ni Tong i te ‘ōpū feti’i Rey i te matahiti 1960. ‘E’ere teie i te mēnema mātāmua o te nūna’a Taina.
« Terā i Atimaono, hō’ē ato’a ia. Te piti terā i te taiete Morinda, 10 paha ta’ata, ‘e te toru, teie ia Tamahana nei » i te ha’apāpūra’a a Roland Sam, peretiteni nō te tā’atira’a « 7 villages »
Matahiti 2011 ra, 121 tanura’a ma’i e fāri’i 6 e tae atu i te 14 ta’ata tei patuhia. Tau matahiti i teie nei, ‘aita re’a vāhi hunara’a fa’ahou. Te ‘ōpuara’a a te tā’atira’a Si Ni Tong, e fa’ati’a 100 tanura’a i teie matahiti.
« ‘Aita e vāhi e toe fa’ahou ra i ni’a i te terā mēnema, nō reira mātou e ‘ōpua ai e fa’arahi i te mēnema, mea fa’a’aufau ihoa ia. I teie nei, e tano e tītorotoro nā mua te huru o te fenua. E nehenehe anei e ha’amani, e hia rahira’a. Te paraura’a, hānere. E rava’i anei te fenua ?« , i te reo ‘o Marita Liu Sing, mero nō te tā’atira’a Si Ni Tong.
‘E’ere ‘o Tamahana i te mēnema nā te hau, te aura’a te vai ra ia te hōpoi’a.
« I te mau ‘āva’e ato’a e tāpū i te ‘aihere, tāmā te fenua, ‘aufau hō’ē ta’ata ha’apa’o i te mēnema ‘aita mātou e tauturuhia », i te reo ‘o Marita Liu Sing, mero nō te tā’atira’a Si Ni Tong.
Hō’ē vāhi tāninara’a i te tino ta’ata, te tu’ura’a i teie mēnema ‘ei faufa’a pāruru nā roto i te tua ‘ā’ai e ia api ‘i’ō nei, e fēruri ia hō’ē fenua ‘āpī i Mataiea anei e ‘aore ra i Papeari, te māna’ona’ora’a ia a te tā’atira’a Si Ni Tong.
