Nō teie nei noa te parau o te va’a te ‘atutura’a i te ao nei ‘āre’a te dragon boat, mai te matahiti 1980 ra tōna ‘itera’ahia ‘ei tū’aro. I te matahiti 2019 ra tāi’ohia 60 mirioni a’e ma’ona e hoe nei i teie faura’o a te nūna’a Taina pi’ihia « dragon boat » ‘e 70 fenua, mai ia Rūtia, Heremani, te fenua Korea. Matahiti 2012, ‘ua fa’aoti ‘o Tauhiti Nena, fa’aterehau no te tū’aro i raro a’e i te fa’aterera’a Temaru i terā ra tau ‘e ‘o Philippe Bernardino, ‘aito hoe va’a, ‘e ‘āmui e hō’ē ‘ona mirioni nō ‘Auterāria nō te tono i te pupu mā’iti nō Tahiti i te heiva tū’aro nui nō Ronetona.
« Fa’a’itera’a atu mātou iāna te huru o te va’a i tō tātou nei fenua, parau roa mai ‘ona, mea au roa nāna i te dragon boat, ‘eiaha te va’a », i te mau ha’apāpūra’a a Tauhiti Nena, mono peretiteni nō te ‘āmuitahira’a dragon boat nō Pōrīnetia.
Nō roto mai te mau pupu hoe va’a a Philippe Bernardino, Vetea Sanford, Gordon Barff, Maco Nena ‘e Ramona Piritua, tā tātou mau ‘aito mātāmua nō te dragon boat. ‘Ua fa’a’ite i tō ratou pūai i te tata’ura’a nō ‘Europa, tata’ura’a fa’atupuhia i te heiva tū’aro nui nō Ronetona. ‘Ua haru tō tātou mau mā’ona tāne i te mau rē ato’a ‘e ‘ua tūpa’i te uati nō ‘Europa.
« ‘Ua ‘āfa’i mātou te mau ‘aito ato’a, mai ia Karil Maoni, Steeve Teihotaata, Manutea Owen mā. Parau vau ia rātou, ‘ua ineine anei ‘outou… ‘ua haere pauroa mātou, ‘e 30 ta’ata , 2 mahana nō te fa’a’ineinera’a nō te hoe teie mau poti. ‘Ua fa’aoti mātou, te mau peperū i ni’a teie mau poti. Nō te mea teie mau poti, 12 ‘e 22 pārahira’a tītauhia ‘e hō’ē pēperu maita’i… ‘ua mā’iti mātou ia Rodo, ei pēperu… I roto i teie mau hoera’a ato’a, ‘ua rē tātou. ‘Ua hitimahuta rātou, ‘e ‘ua ani nō hea mai teie pupu ? ‘Ua pāhono mātou e pupu hoe va’a mātou », i te reo fa’ahiahia ‘o Tauhiti Nena.
‘Āva’e tētepa nō te matahiti 2012, te mau vahine tei tonohia nō te dragon boat i te fenua ‘Ātia. 48 tāne ‘e vahine hoe nō te fenua tei reva atu, i rotopū ia rātou, Hinatea Bernardino, Vaimiti Maoni ‘e te tahi atu mau ‘aito vahine… ‘ua haru mai te pupu vahine i te ti’ara’a piti, i muri noa mai i te mau ‘aito nō te ao no teie tū’aro, ‘oia ho’i te fenua Taina. ‘Āre’a te mau tāne, ‘ua haru fa’ahou mai te ti’ara’a ‘aito.
« Mea nā reira ato’a tō māua Philippe ora’a i roto i te ‘āmuitahira’a no te ao nei. E pupu ‘ite-‘ore-hia o tātou, ‘ua fa’a’ite rā tātou i tō tātou pūai », i te reo ‘o Tauhiti Nena.
E mai te reira matahiti, to Pōrīnetia fatura’a ‘e 4 poti dragon boat, fāito 12 e 22 ta’ata ‘e te tahi mau hoe. Hau i te 50 mirioni tā te ‘ona ‘Auterāria, Clive Palmer, i ‘aufau.
« Terā ra, ‘ua fa’afifihia tātou i te pae nō te poritita, ‘aita i roa’a teie parau pi’ihia « délégation », mea nā reira mātou i te tāpe’ara’a. ‘Aita te ‘ohipa ‘i mou, nō te mea, ‘ua ‘ite ihoa mātou e tae te mahana, tītauhia e haere mai nā ni’a i te dragon boat, nā teie tū’aro e fa’a’atutu te parau nō te va’a ».
Te fā ‘a te ‘āmuitahira’a dragon boat no Pōrīnetia, ‘ia ‘itehia tō tātou pūai i roto i te dragon boat i te ao nei, fa’atupu atu ai i te mau tata’ura’a rahi i te fenua nei.
« Tā mātou e hina’aro nō te turura’a te hau fenua ‘e te ‘āmuitahira’a hoe va’a, mai te peu e hina’aro tātou e haere i te heiva tū’aro nui, e ani mai rātou te vai ra anei 60 ‘aore ra 70 fenua e hoe nei i te va’a i te ao tā’ato’a, i teie mahana, ‘aita. Nō te dragon boat, ‘ua hau te 120 fenua ‘e rave nei i teie tū’aro. Te vai ato’a ra paha te tahi mau rāve’a tā rātou ‘e rave nei » , i te hi’ora’a a Tauhiti Nena.
‘Ua ha’apāpū ato’a ‘ona, ‘aita ā te ‘āmuitahira’a hoe va’a i tāpiri atu ra i te ‘āmuitahira’a dragon boat no te tūatāpapa i teie tumu parau.
A tīa’i noa atu ai, mai te matahiti 2014, te fa’a’ite’ite nei te ‘āmuitahira’a dragon boat no Pōrīnetia i teie tū’aro i te nūna’a nā roto i te ‘ōro’a Tsoung a te nūna’a Taina i te fenua nei, fa’atupuhia i te mau ‘āva’e tiunu ato’a.
